Gebruik CVA keuzehulp bij communicatief kwetsbare mensen
Voor mensen die na een cerebrovasculair accident (CVA) problemen hebben met communiceren en lezen is de CVA keuzehulp niet altijd geschikt. Nicole Jünger, Logopedist en Afasietherapeut in OLVG, heeft een aanpassing ontwikkeld voor het gebruik van de CVA keuzehulp bij mensen die problemen hebben met communiceren en lezen.
Nicole Jünger:
‘Goede zorg valt of staat met goede communicatie’
“Voor CVA-patiënten is binnen het Experiment Uitkomstindicatoren de CVA keuzehulp met uitreikvel ontwikkeld die de patiënt (en zijn naaste) informeert over de opname in het ziekenhuis, de gevolgen van een CVA en de verschillende ontslagbestemmingen. Hiermee kan een patiënt goed geïnformeerd meebeslissen over de keuze voor een ontslagbestemming. Maar de keuzehulp is niet altijd bruikbaar voor communicatief kwetsbare mensen,” vertelt Nicole Jünger. “Goede zorg valt of staat met goede communicatie. Er kunnen diverse redenen zijn waardoor communicatie niet ‘vanzelf’ verloopt en het gebruik van de CVA keuzehulp bemoeilijkt wordt. Het kan zijn dat een CVA-patiënt afasie heeft, dus een taalstoornis waarbij de patiënt moeite heeft met spreken, begrijpen, lezen en schrijven. Ook kunnen er cognitieve problemen spelen of andere problemen, zoals gehoorproblemen, een verstandelijke beperking en/of ontwikkelingsstoornissen. We vatten dit samen als communicatief kwetsbare mensen.”
Nieuwe werkwijze
Nicole Jünger heeft in het OLVG een werkwijze ontwikkeld voor het gebruik van de CVA keuzehulp bij mensen die problemen hebben met communiceren en lezen. Jünger: “Ten eerste wordt de logopedist in de meeste ziekenhuizen standaard geconsulteerd bij nieuw opgenomen CVA-patiënten. De logopedist kijkt of de patiënt communicatief kwetsbaar is en zo ja, in welke van de drie ernstgroepen de patiënt valt. Voor mensen met geen tot lichte communicatieve belemmeringen kan de CVA keuzehulp en het uitreikvel worden aangeboden, eventueel met hulp van een naaste en/of verpleegkundige, en kunnen eenvoudige aanpassingen volstaan. Bijvoorbeeld door extra tijd te nemen in het gesprek en concrete vragen te stellen om het gesprek te kunnen voeren. Ook het beperken van omgevingsgeluiden kunnen bijdragen aan de uitwisseling van informatie.”
Nicole vervolgt: “Voor mensen met milde tot matige communicatieve belemmeringen zijn verduidelijking en navraag soms nodig. Het kan hen helpen om bijvoorbeeld kernwoorden op te schrijven of afbeeldingen te gebruiken. De CVA keuzehulp en het uitreikvel is dan wel bruikbaar, eventueel met hulp van een naaste en/of verpleegkundige.”
“Voor mensen met ernstige communicatieve belemmeringen kan het gesprek over de CVA keuzehulp alleen op hoofdlijnen worden gevoerd. De CVA keuzehulp en het papieren uitreikvel dienen dan alleen aan de familie te worden aangeboden. De arts heeft voorafgaand en na het familiegesprek met de contactpersoon een kort informatief gesprek.”
In de tijd kunnen patiënten mogelijk sterk verbeteren in hun functioneren. “De ernst van de communicatieve kwetsbaarheid kan daarmee veranderen. Overleg tussen de verschillende disciplines is dan ook gewenst om de patiënt alsnog op een later moment de CVA keuzehulp aan te bieden.”
Training in gespreksvaardigheden
De adviezen van de logopedist voor communicatie en het voeren van het familiegesprek zijn op maat voor iedere patiënt en zijn opgenomen in het EPD. Nicole: “Een gesprek met mensen die communicatief kwetsbaar zijn, stelt ook eisen aan de gespreksvaardigheden van zorgverleners. Daarom geven de logopedisten naast adviezen ook training in gespreksvaardigheden, bijvoorbeeld voor gesprekken met mensen met afasie.”
Vervolg
Nicole sluit af: “Het gebruik van beeld (foto’s) bij communicatief kwetsbare mensen is ter ondersteuning heel nuttig. Het zou mooi zijn als we in de toekomst over een vaste set van afbeeldingen beschikken om bij de gesprekken te kunnen gebruiken Ook zou het mooi zijn wanneer iedereen in gesprekken door het schrijven van kernwoorden de gesprekken ondersteunt.“